Boek 5; Turks Fruit

Primaire gegevens

Auteur:            Jan Wolkers

Titel:                Turks Fruit

Uitgifte:           1969 door Meulenhof, Amsterdam

Bladzijdes :     214

Inhoud

De ik-persoon ontmoet Olga wanneer hij staat te liften en zij hem meeneemt. Bij deze eerste ontmoeting bedrijven zij de liefde. Maar tijdens deze ontmoeting krijgen zij ook een auto ongeluk. De ik persoon probeert Olga weer te ontmoeten maar haar moeder houd dit tegen. Maar een paar maanden later zien zij elkaar toevallig weer. En sinds die ontmoeting waren zij een stel. Olga trekt bij hem in en ze trouwen. Tijdens hun huwelijk waren ze erg arm elk dubbeltje werd drie keer omgedraaid. Maar toch waren ze samen erg gelukkig. De ik figuur is een beeldhouwer en Olga moet vaak voor hem poseren. Olga houdt niet van kinderen. Dat blijkt wanneer de ik figuur een beeld van haar maakt waar zij poseerde als moeder, met een kind op haar arm. Een wethouder die het beeld zag zei: "het lijkt wel of ze angst heeft voor het kind". De angst van Olga voor zwangerschap kwam door haar moeder. Die door kanker een borstamputatie had moeten ondergaan. Toen Olga klein was zei haar moeder tegen haar dat dat kwam doordat Olga haar borst had leeggezogen. Olga had ook een angst voor kanker want wanneer zij iets roods in haar ontlasting ziet denkt ze meteen dat ze kanker heeft.

Na de dood van Olga's vader zit de Olga's moeder steeds te stoken, in de hoop dat Olga de relatie zal beëindigden. En bij een zaken diner lukt dat: Tijdens dat zaken diner zat Olga met een man te flirten. De ik figuur merkte dit en hij wordt misselijk van verdriet. Hierdoor moet hij overgeven, en dat doet hij over de tafel. Olga neemt dit niet en ze trekt weer bij haar moeder in. Kort na deze gebeurtenis volgt een echtscheiding.

Na dit deel begint het tweede deel van het boek. Over hoe het bergafwaarts gaat met Olga. Olga hertrouwt nog twee keer maar in die relaties wordt ze niet gelukkig. Ook de ik figuur heeft soms een korte relatie. Maar al die vrouwen vergelijkt hij met zijn grote liefde Olga. Soms zien zij elkaar toevallig maar dan voeren ze alleen nutteloze gespreken. (motto) Op een dag belt de moeder van Olga en ze vertelt de ik figuur dat Olga een hersentumor heeft. De ik figuur gaat elke dag op bezoek bij Olga en hij ziet haar langzaam aftakelen. Ze verliest door de gemokuren haar haar. Daarom geeft de ik figuur haar een rode pruik. En ze wordt blind. Ze is ook erg bang dat haar tanden uit zullen vallen en daarom wil ze alleen het zachte Turkse fruit eten. Na een ziekte bed sterft Olga op een vroege voorjaarsavond. De dokter vraagt aan de ik figuur wat hij met de pruik moet doen. De ik figuur zegt dat ze hem op moet houden omdat ze dat zelf gewild zou hebben.

Compositie en tijdsverloop

Het boek is in een niet-chronologische volgorde geschreven. Het boek begint in het heden, de ik-figuur is net door Olga verlaten en hij blikt terug over enkele gebeurtenis uit hun relatie. Bij hoofdstuk3 (Een bontjas in het Bleu) komt er een flashback, het begint met de ontmoeting met Olga en het loopt door tot het moment dat ze uit elkaar gaan. Daarna loopt het verhaal ongemerkt over in het heden. In het boek zitten veel vooruitblikken. In het hoofdstuk (Een bontjas in het Bleu) waar Olga en de ik-figuur elkaar voor het eerst ontmoeten vertelt hij ook over dat ze uit elkaar gaan en dat Olga met haar minnaar meegaat. Hierdoor word je nieuwsgierig naar waarom ze uit elkaar gegaan zijn. Maar deze vooruitblikken (tijdsprongen) zijn soms ook erg onhandig want dan kun je soms niet meer onderscheiden of hij vertelt over het heden of over een flashback, vooruitblik.

Het verhaal speelt zich af in de jaren 60 dit kun je vaststellen doordat er in het boek over muziek wordt verteld die in die tijd veel gedraaid werd. Ook omdat de ik-figuur een beeld van Olga gemaakt heeft (Olga met de kat). Want dat beeld staat sinds 1960 in de stad Groningen. ( Hieruit blijkt dus ook dat het boek autobiografisch is.)

De vertelde tijd is ongeveer 10 jaar. Dit kun je vaststellen doordat de relatie tussen Olga en de ik-figuur ongeveer 3 jaar duurde. Nadat de relatie verbroken was heeft ze nog twee relaties gehad. Waarvan de laatste ook wat langer duurde. Daarna is ze ook nog een hele tijd ziek geweest.

Het boek eindigt voor de ik-figuur met een open einde, want je weet niet wat er na de dood van Olga met hem gebeurde. Bij Olga is het een gesloten einde want je weet dat ze gestorven is. Maar omdat Olga gestorven is kun je toch zeggen dat het boek met een gesloten einde geëindigd is want de liefdes relatie tussen Olga en de ik-figuur kan niet verder gaan. En het boek draaide om die liefdesrelatie en niet om de ik-figuur of Olga apart.

Ruimte

De gebeurtenissen spelen zich voornamelijk af ik het atelier van Erik maar ook op Ameland, de vakantiebestemming van Olga en Erik, en in het huis van de ouders van Olga. Het atelier is wel een belangenruimte, zonder het atelier was Erik geen echte kunstenaar, Olga stond vaak model in het atelier. De rest van de ruimtes zijn vooral speelruimtes.

De wijze van vertellen

 

Thema

Het thema is liefde maar ook veel verdriet. Eric was zo verliefd en hield zoveel van Olga dat hij ook intens verdriet had toen zij hem verliet. Hij sloeg alles in het atelier aan gort en komt
dagen zijn bed niet uit. Hij was verslagen. Hij heeft noot meer 'echt' van een vrouw gehouden. Olga bleef voor altijd bij hem in zijn gedachte. Steeds als hij een meisje ontmoet, wat
geregeld voorkwam, vergeleek hij de meisjes met Olga. Maar geen enkel meisje is wat hij wil, alles doet hem denken aan Olga. Een motief is eenzaamheid, als Olga Erik verlaat. Ook een motief is verdriet. Deze twee motieven leiden samen weer tot het thema liefde.

Personages

Hoofpersoon:
De ik-figuur: De ik-figuur (Erik) is een jonge eenzame kunstenaar. Hij woont
in zijn atelier. Ik denk dat de ik-figuur erg actief is. Hij zorgt voor het
inkomen en zijn liefdesleven met Olga is ook erg actief. In het boek trouwt
hij met Olga. Hun relatie is zeer diepgaand. Hij vindt het dan ook
verschrikkelijk als Olga hun relatie beëindigt. Hij is totaal radeloos en
hij valt in een diep gat. Nadat Olga de relatie beëindigd heeft hij nog
enkele andere relaties, maar niets kan aan haar tippen. Daarom blijft hij na
de relatie met Olga alleen en eenzaam achter. Van de ik-figuur kom je zijn
gevoelens te weten en je leert hem steeds beter leert kennen.

Bijpersonen:
Olga: Olga is een jonge mooie aantrekkelijke vrouw. Ze komt uit een rijk
gezin maar met de ik-figuur leidt ze een armoedig bestaan. Olga is een
ongelukkig figuur. Aan het begin van de relatie met de ik-figuur was ze erg
gelukkig. Maar dat verdwijnt onder invloed van haar moeder. Ze wordt erg
ongelukkig, doordat ze het armoedige leventje zat is. Mede daarom verlaat ze
de ik figuur. Ze hertrouwt nog een paar keer maar in die huwelijken is ze
ook niet gelukkig.      

Olga's moeder: Is tussen de 50 en 60 jaar oud en ze woont samen met haar man
in een groot huis. De moeder is geen eerlijk persoon. Thuis speelt zij de
nette huisvrouw maar als ze van huis weg is, is ze een sloerie die met alle
zakenrelaties van haar man het bed in duikt. Ze heeft een hekel aan de
ik-figuur en daarom probeert ze Olga en de ik-figuur uit elkaar te drijven.
Uiteindelijk lukt haar dit.

Olga's vader: Olga's vader is een oudere een beetje demente man. Hij vertelt
steeds dezelfde mop. Ook draait hij van zijn snotjes steeds balletjes en die
plakt hij dan onder zijn stoel. Hij vindt het niet erg dat zijn vrouw vreemd
gaat. Het is een eenzame man omdat zijn vrouw hem steeds in de steek laat en
omdat niemand hem echt serieus neemt. Op een gegeven moment overlijdt hij.
Zijn laatste woorden praat hij tegen de ik-persoon. Hij kan wel goed overweg
met Erik.

 

Titel, ondertitel en motto

Titelverklaring:                        Turks fruit is het enige wat Olga kan eten als ze ziek is en denkt dat haar
tanden loszitten. De titel geeft ook de tegenstelling aan van de mooie
gezonde Olga in het begin van het verhaal, en het lelijke zieke wrak dat ze
is aan het einde. Fruit staat voor gezondheid en vruchtbaarheid, terwijl
Turks fruit snoepgoed is en dus bederfelijk en slecht.

Ondertitel:                   geen   

Motto:                          Tragikomische episoden, vol erotiek, dood en ellende, uit de relatie
tussen de verteller en de vrouw die hem verliet.

Keuzeopdracht

Interview met de hoofdpersoon

Hoe was de eerste ontmoeting met Olga?

• De eerste keer dat ik Olga ontmoeten stond ik te liften, na lang te hebben gewacht stopte er iemand en dat was Olga. Zelfs zonder al te veel woorden te hebben uitgewisseld ontstond er een seksuele spanning tussen ons, dat resulteerde in een vrijpartij in de auto. Toen we even later weer verder reden gebeurde er een ongeluk. Hierna heb ik haar vaak proberen te bereiken maar haar moeder hielt ons contact tegen.

Waarom bleef je Olga opzoeken?

• Ik bleef haar opzoeken omdat ik dacht dat het de vrouw van mijn leven was, dat zei er ook over dacht wist ik bijna zeker. Na het ongeluk zocht ik haar enkele keren op wat resulteerde in een relatie en huwelijk. Toen dit niet bleek te werken heb ik haar een tijd niet gezien en opgezocht tot ik haar weer tegenkwam terwijl ik aan het werken was. Verder heb ik haar nog eens opgezocht toen ze in het ziekenhuis lag, dit omdat haar moeder het aan mij vroeg en omdat ze het zelf steeds over mij had.

Waarom wilde de moeder van Olga niet dat jullie samen zouden zijn?

• Dat is mij nooit duidelijk geworden, dat haar moeder en ik elkaar niet lagen was overigens altijd al duidelijk. Ze wilde niet dat haar dochter haar leefde deelden met een kunstenaar want die zou niet genoeg verdienen. Daarom koppelden ze haar dochter aan zakenrelaties, wat meer voor eigen bestwil was dan voor het geluk van haar dochter.